Ojciec zgłosił się z dwuletnim synem, który poprzedniego dnia mógł połknąć baterię zegarkową (nie mieli pewności). Początkowo uznali, że to nic groźnego, jednak rano zadzwonili do lekarza rodzinnego, który zlecił pilne zgłoszenie się na SOR.

Chłopiec przy przyjęciu był zupełnie bezobjawowy, a badanie nie wykazało żadnych odchyleń. Okazało się, że połknął baterię LR1130, czyli małą guzikową baterię o średnicy 11 milimetrów. Wykonano RTG przewodu pokarmowego, które uwidoczniło metaliczne ciało obce w rzucie wstępnicy. Na szczęście nie było to niebezpieczne dla dziecka i chłopiec został wypisany do domu z zaleceniem obserwacji stolca.

Wstęp

 

Wielu z nas słyszało, że połknięcie baterii to duże niebezpieczeństwo, ale nie wszyscy rozumiemy, dlaczego. To, czy połknięta bateria będzie niebezpieczna, zależy od tego, gdzie się znajduje, czy utknęła, czy swobodnie przesuwa się z pasażem treści pokarmowej oraz czy doszło do uszkodzenia jej powłok. Najgroźniejszy w bateriach jest sam prąd, mniej obawiamy się ewentualnego wycieku substancji ze środka baterii.

 

Postępowanie

 

Nasze postępowanie powinno odpowiedzieć na trzy pytania:

1. Gdzie bateria aktualnie się znajduje?
2. Czy pacjent ma jakieś objawy?
3. Jaką baterię i jak dużą połknięto?

 

Przełyk

 

Lokalizację połkniętej baterii najłatwiej sprawdzić, wykonując RTG. Najbardziej niebezpieczne są płaskie baterie o dużym rozmiarze, które mogą utknąć w przełyku. Taka bateria przylega do śluzówki i utrzymuje się w jednym miejscu. Prąd płynący przez śluzówkę doprowadza do stopniowej martwicy ściany i perforacji przełyku, co grozi śmiertelnymi powikłaniami. Bateria utkwiona w przełyku wymaga jak najszybszej endoskopii i usunięcia. Przed endoskopią warto podać pacjentowi miód doustnie, co może zmniejszyć ryzyko uszkodzenia przełyku. Sugeruje się łyżeczkę miodu co kilkanaście minut. Miód jest przeciwwskazany u dzieci poniżej 1 roku życia oraz w przypadku, gdy bateria tkwi w przełyku wiele godzin, co może wiązać się z perforacją.

 

Żołądek

 

Jeśli bateria przejdzie przez przełyk do żołądka, ryzyko poważnych powikłań jest mniejsze. Nadal może dojść do stanu zapalnego błony śluzowej, a ze względu na niskie pH żołądka, bateria może się uszkodzić, co może prowadzić do wycieku substancji z baterii. Jeśli pacjent ma objawy, takie jak silne bóle brzucha lub cechy perforacji, konieczne jest pilne leczenie, zwykle gastroskopia. Pacjenci bezobjawowi również powinni przejść gastroskopię, ale mamy na to więcej czasu – do 12 godzin.

 

Jelita

 

Jeśli bateria opuści żołądek i trafi do jelit, ryzyko powikłań jest jeszcze mniejsze. Szanse na uszkodzenie ściany przewodu pokarmowego oraz wyciek substancji z baterii są niższe niż w przypadku utknięcia w przełyku lub żołądku. Jeśli potwierdziliśmy obecność baterii w jelicie, a pacjent nie ma objawów, leczenie może być zachowawcze, oczekując na wydalenie baterii ze stolcem. U pacjentów objawowych wskazana jest agresywniejsza diagnostyka i leczenie.

 

Rodzaj baterii

 

Najgroźniejsze są duże, płaskie baterie, które mają wyższe ryzyko utknięcia w przełyku oraz większą powierzchnię styku elektrody, co zwiększa szansę na uszkodzenie śluzówki. Baterie paluszkowe zwykle cechują się lepszym pasażem i mniejszym ryzykiem, że elektroda dotknie śluzówki i pozostanie w jednym miejscu.

 

Zapamiętaj na Twój Dyżur

 

• Połknięcie baterii może być bardzo groźne, ale nie zawsze. Wszystko zależy od rodzaju połkniętej baterii i jej lokalizacji.
• Do oceny lokalizacji baterii wystarczy wykonać RTG.
• Najgroźniejsze są płaskie baterie utkwione w przełyku, mniej groźne są te w żołądku, a najmniej niebezpieczne są te, które przeszły do jelita.
• Jeśli pacjent ma objawy, niezależnie od lokalizacji baterii, wymaga szerszej diagnostyki i często leczenia.

 

Źródła

1. Button battery ingestion: assessment of therapeutic modalities and battery discharge state
2. 2021 Diagnosis, Management, and Prevention of Button Battery Ingestion in Childhood: A European Society for Paediatric Gastroenterology Hepatology and Nutrition Position Paper | ESPGHAN
3. Disk Battery Ingestion – StatPearls – NCBI Bookshelf