Podczas pracy na SOR lub w NiŚOZ spotkasz się pewnie z sytuacją, kiedy to patrol policji przyprowadzi do Ciebie osobę zatrzymaną celem oceny lekarskiej. Jest to prosta procedura i bardzo częsta, jednak nijak nieporuszana na studiach. Taka ocena kończy się wydaniem zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego, że zatrzymany nie ma przeciwwskazań do przebywania w Pomieszczeniu dla Osób Zatrzymanych.

Co należy wiedzieć na ten temat i na co zwracać uwagę?
Czy każda osoba zatrzymana musi być zbadana przez lekarza?

Odpowiedzi znajdziecie w poniższym wpisie blogowym. Zapraszamy!

Podstawa prawna

Warunki wydawania zaświadczeń lekarskim osobom zatrzymanym określa Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 13 września 2012 r.

Zakłada ono, że badaniu lekarskiemu powinny zostać poddane osoby:

1. chore przewlekle,
2. posiadające obrażenia,
3. kobiety w ciąży i karmiące piersią,
4. zakaźnie chore,
5. z zaburzeniami psychicznymi,
6. nieletnie pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających

Badanie może się także odbyć na żądanie osoby zatrzymanej.

Badanie takie może zostać przeprowadzone w „najbliższym ośrodku”, ale w praktyce Policja często ma umowę z jednym ośrodkiem w okolicy, który takie badania wykonuje – szybko dowiesz się, czy Twoje miejsce pracy jest jednym z nich.

Dokumentacja – zaświadczenie policji

 

Od funkcjonariuszy otrzymasz wzór zaświadczenia do wypełnienia. Jest on taki sam w całej Polsce i stanowi załącznik do Rozporządzenia.
Od czasu jego pierwszej publikacji dochodziło w nim do kilku zmian, a powinniśmy używać najnowszej wersji. Dlatego jeżeli chcesz znaleźć aktualną wersję druku, na rzadki wypadek, kiedy to policjanci nie wzięli wydrukowanego ze sobą, najbezpieczniej wyszukać w Internecie frazę „Dz.U. 2020 poz. 933”. Próba wyszukania po prostu po haśle „zaświadczenie lekarskie PdOZ” naprowadzi Cię na nieaktualne już wzory, co może skończyć przyprowadzeniem do Ciebie tego samego zatrzymanego za godzinę.

Badanie lekarskie

 

Zatrzymanego musimy w podstawowym zakresie zbadać oraz rozpisać dawkowanie przewlekłych leków.
Większość zatrzymanych nie cierpi na ostre choroby i w zdecydowanej większości przypadków Twoja rola ograniczać się będzie do opisania stanu zdrowia, zanotowania wszystkich leków, które zatrzymywana osoba pobiera na stałe, i ewentualnego wystawienia recepty na brakujące leki.
My takiego zatrzymanego wypytujemy o ostre i przewlekłe dolegliwości, oceniamy stan świadomości, oglądamy, sprawdzamy pod kątem urazów i czasem osłuchujemy.
W trakcie badania przedmiotowego zwróć szczególną uwagę na obrażenia Twojego pacjenta – występują często. Postaraj się je odnotować w dokumentacji na tyle skrupulatnie, aby nie budziło wątpliwości, w jakim stanie był zatrzymany w momencie twojego badania.

Nasz standardowy szablon badania wygląda następująco:

Pacjent przekazany przez patrol policji celem oceny stanu zdrowia przed osadzeniem w PdOZ/AŚ. Pił alkohol. Nie zgłasza dolegliwości. Nie choruje przewlekle, leków na stałe nie pobiera. W badaniu przedmiotowym: stan ogólny dobry. Bez zaburzeń świadomości i orientacji auto i allopsychicznej. Nie stwierdza się obrażeń. Wydolny krążeniowo-oddechowo.

Czasem spotykaliśmy się z zatrzymanymi próbującymi symulować ostre dolegliwości. Należy jednak do każdej skargi podejść profesjonalnie, ocenić, na ile podawane objawy mogą wiązać się z groźnym stanem oraz jaki jest stan kliniczny pacjenta. Może się zdarzyć, że zgłaszane dolegliwości zostaną przez nas uznane za niegroźne i nieistotne nawet bez jakiejkolwiek diagnostyki, ale musimy pamiętać, że zdarzają się zatrzymani faktycznie chorzy.

O ile zdecydowana większość zatrzymanych osób nie ma przeciwwskazań do pobytu w PdOZ, to jednak należy zachować czujność. Natrafialiśmy już na ciężkie infekcje, zdekompensowane cukrzyce i ostre zespoły wieńcowe, a także na wielu zatrzymanych z urazami poważnymi na tyle, że wymagali ostrodyżurowej diagnostyki. Pamiętaj, jeśli jakiś problem budzi twoją wątpliwość, to zatrzymany staje się regularnym pacjentem! Możesz wykonać mu badania, które uważasz za słuszne, a nawet stwierdzić, że są przeciwwskazania do pobytu w PdOZ, czy skierować taką osobę do szpitala. Zazwyczaj spotyka się to z niechęcią ze strony patrolu policji, ponieważ taka sytuacja to dla nich więcej pracy i konieczność nadzoru zatrzymanego przez cały czas prowadzenia diagnostyki. Musisz jednak kierować się medycyną.

Brak współpracy

 

Sporadycznie osoba zatrzymana będzie skrajnie niewspółpracująca przy badaniu – odmówi odpowiedzi na Twoje pytania bądź też będzie na tyle pobudzona, że jej zbadanie stanie się niemożliwe. Poprzednie wersje wzoru zaświadczenia przewidywały taką możliwość jako jedną z opcji wyboru wniosków z badania. Obecnie proponujemy w kilku słowach dopisać na zaświadczeniu, że pacjent nie wyraził zgody na badanie (jest ono przecież jego prawem, a nie obowiązkiem, i nie musi mu się poddać).

Niestety sytuacja zatrzymania przez policję często rodzi dużo emocji i czasem także agresji. W takich okolicznościach naszą rolą jest dodatkowo chłodzenie emocji (z obu stron) i minimalizowanie jakichkolwiek działań z użyciem siły. Musimy uruchomić jak najwięcej własnych umiejętności miękkich, tak aby współpraca z zatrzymanym była dobra. My zawsze podchodzimy do osób zatrzymanych, nawet tych agresywnych, z szacunkiem i spokojem. Oszczędza to wielu wykrzyczanych wulgaryzmów i konieczności użycia siły.

Pobranie krwi na zlecenie policji

 

Okazjonalnie, oprócz badania lekarskiego, policja będzie oczekiwać od Ciebie pobrania krwi do badań toksykologicznych. Badanie takie wykonuje się w przypadku, gdy zatrzymany odmawiał badania alkomatem lub gdy oddalił się z miejsca zdarzenia i jest badany z opóźnieniem.
Krew pobiera się wówczas do dwóch probówek dostarczonych przez funkcjonariuszy, po odkażeniu skóry dołączonym preparatem (dezynfekcja alkoholem mogłaby zafałszować wyniki), a także wypełnia się dołączony protokół.
Inaczej niż w przypadku badania lekarskiego, pobrania krwi do badań toksykologicznych zatrzymany nie może odmówić. W przypadku, gdy zatrzymany mimo to odmawia poddania się pobraniu krwi, zadaniem funkcjonariuszy jest użyć przymusu bezpośredniego w taki sposób, aby umożliwić personelowi medycznemu przeprowadzenie procedury w bezpieczny dla nich sposób.

Dodatkowy komentarz

 

 

W artykule w formie skrótu myślowego zakładamy, że zatrzymany trafia do PdOZ (Pomieszczenia dla Osób Zatrzymanych), lecz takie same zaświadczenia są wydawane osobom doprowadzonych w celu wytrzeźwienia oraz doprowadzanym do pokoju przejściowego, tymczasowego pomieszczenia przejściowego, policyjnej izby dziecka, aresztu śledczego, zakładu karnego, schroniska dla nieletnich, zakładu poprawczego lub okręgowego ośrodka wychowawczego.

 

Źródła:
1. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 13 września 2012 r. w sprawie badań lekarskich osób zatrzymanych przez Policję, Dz. U. z 2012 r., poz. 1102 (https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20120001102/O/D20121102.pdf).
2. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 maja 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie badań lekarskich osób zatrzymanych przez Policję, Dz. U. z 2020 r., poz. 933 (https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20200000933/O/D20200933.pdf).
3. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 26 września 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie badań lekarskich osób zatrzymanych przez Policję, Dz. U. z 2022 r., poz. 2004 (https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20220002004/O/D20222004.pdf).
4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 grudnia 2018 r. w sprawie badań na zawartość alkoholu w organizmie, Dz. U. z 2018 r., poz. 2472 (https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180002472/O/D20182472.pdf).